THỐNG KÊ CƠ SỞ BẾN LỨC (LONG AN)

 HIỂU ĐÚNG VỀ DÂN SỐ TRONG THỐNG KÊ

BỨC TRANH DÂN SỐ THẾ GIỚI NĂM 2023

Ý nghĩa: Là chỉ tiêu kinh tế - xã hội cơ bản, quan trọng đối với xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; quản lý và điều hành nền kinh tế. Xuất phát từ những đặc trưng và các yếu tố dân số có thể nghiên cứu và dự báo các vấn đề kinh tế - xã hội khác, số liệu dân số còn là chỉ tiêu cơ bản dùng để tính các chỉ tiêu bình quân đầu người và các chỉ tiêu nhân khẩu học khác.

      

        Khái niệm, phương pháp tính

        Dân số là tập hợp người sinh sống trong một quốc gia, khu vực, vùng địa lý kinh tế hoặc một đơn vị hành chính.

        Trong thống kê, dân số được thu thập theo khái niệm nhân khẩu thực tế thường trú tại hộ, là những người thực tế thường xuyên ăn, ở tại hộ tính đến thời điểm điều tra đã được 6 tháng trở lên, trẻ em mới sinh trước thời điểm điều tra và những người mới chuyển đến sẽ ở ổn định tại hộ, không phân biệt có hay không có hộ khẩu thường trú tại xã, phường, thị trấn đang ở và những người tạm vắng. Nhân khẩu thực tế thường trú tại hộ gồm:

        - Người thực tế thường xuyên ăn, ở tại hộ tính đến thời điểm thống kê đã được 6 tháng trở lên.

        - Người mới chuyển đến chưa được 6 tháng nhưng xác định sẽ ăn, ở ổn định tại hộ và những trẻ em mới sinh trước thời điểm thống kê; không phân biệt họ đã có hay không có giấy tờ pháp lý chứng nhận sự di chuyển đó.

        - Người tạm vắng gồm người rời hộ đi làm ăn ở nơi khác chưa được 6 tháng tính đến thời điểm thống kê; người đang làm việc hoặc học tập trong nước trong thời hạn 6 tháng; người đang đi thăm, đi chơi nhà người thân, đi nghỉ hè, nghỉ lễ, đi du lịch, sẽ quay trở lại hộ; người đi công tác, đi đánh bắt hải sản, đi tàu viễn dương, đi buôn chuyến; người được cơ quan có thẩm quyền cho phép đi làm việc, công tác, học tập, chữa bệnh, du lịch ở nước ngoài, tính đến thời điểm thống kê họ vẫn còn ở nước ngoài trong thời hạn được cấp phép; người đang chữa bệnh nội trú tại các cơ sở y tế; người đang bị ngành quân đội, công an tạm giữ.

        Chỉ tiêu dân số được chi tiết thành một số chỉ tiêu cơ bản như sau:

        - Dân số thời điểm là dân số tại một thời điểm cụ thể.

        - Dân số trung bình là dân số tính bình quân cho cả một thời kỳ.

        Công thức tính:

        + Nếu chỉ có số liệu tại hai thời điểm (đầu và cuối của thời kỳ ngắn, thường là một năm), sử dụng công thức:

        Ptb = (P0 + P1)/2

        Trong đó:

        Ptb: Dân số trung bình;

        P0: Dân số đầu kỳ;

        P1: Dân số cuối kỳ.

        + Nếu có số liệu tại nhiều thời điểm cách đều nhau, sử dụng công thức:

        Ptb = P0 + P1 + .... + Pn-1 + Pn

        Trong đó:

        Ptb : Dân số trung bình;

        P0,1,...,n : Dân số ở các thời điểm 0, 1,..., n;

        n : Số thời điểm cách đều nhau.

        + Nếu có số liệu tại nhiều thời điểm không cách đều nhau, sử dụng công thức:

        Ptb = Ptb1t1 + Ptb2t2 + .... + Ptbntn

        Trong đó:

        Ptb : Dân số trung bình;

        Ptb1 : Dân số trung bình của khoảng thời gian thứ nhất;

        Ptb2 : Dân số trung bình của khoảng thời gian thứ 2;

        Ptbn : Dân số trung bình của khoảng thời gian thứ n;

        Nguồn số liệu: Tổng điều tra dân số và nhà ở; Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ; Điều tra biến động dân số  và kế hoạch hóa gia đình; Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.